(τεχνητό χρήμα χωρίς αντίκρυσμα)
"Το Τραπεζικό σύστημα συνελήφθη μέσα στην αμαρτία και γεννήθηκε στην ανομία. Οι Τραπεζίτες κατέχουν τα πάντα. Εάν τους αφαιρεθούν όλα αλλά διατηρήσουν μόνο την δυνατότητα να δημιουργούν καταθέσεις, τότε με μιά κίνηση της πένας είναι σε θέση να ξαναφτιάξουν τόσο χρήμα ώστε να αγοράσουν πάλι τα πάντα.
Εάν όμως τους αφαιρεθεί αυτό το δικαίωμα, τότε οι τεράστιες περιουσίες τους θα χαθούν - πράγμα που τελικά θα έπρεπε να γίνει ώστε τούτος ο κόσμος να καταστεί καλύτερος και ευτυχέστερος για τους ζώντες.
Αλλά εάν επιθυμείτε να παραμείνετε σκλάβοι των Τραπεζιτών πληρώνοντας επί πλέον και το κόστος με τα δικά σας χρήματα τότε αφήστε τους να συνεχίζουν να δημιουργούν καταθέσεις"
Από τον λόγο του Sir Joshua Stamp (1880-1941) διοικητή της Τράπεζας της Αγγλίας, κατά την έναρξη των μαθημάτων στο Πανεπιστήμιο του Τέξας το 1927. Ο ίδιος υπήρξε από τους πλουσιότερους τραπεζίτες στην Αγγλία.
*
Μην γελιέστε. Σε τούτη τη πιστωτική κρίση γινόμαστε μάρτυρες του τέλους του μη εξαγοράσιμου (χάρτινου) χρήματος. Του κάκου προσπάθησαν επί εκατοντάδες χρόνια οι εκάστοτε κυβερνήσεις μαζί με τους τραπεζικούς συνεργάτες τους να εμφυτεύσουν αυτό το αποκρουστικό και έκφυλο μπάσταρδο πάνω στο ζωντανό οργανισμό των κοινωνιών. Το αποτέλεσμα του εγχειρήματος ήταν πάντα το ίδιο: ο υγιής οργανισμός σιγά-σιγά απέβαλλε το αφύσικο μόσχευμα. Το παρόν επεισόδιο δεν διαφέρει από τα προηγούμενα, εκτός ίσως, στο βαθμό της έπαρσης των δραστών αλλά και της περιφρόνησής τους στην έμφυτη νοημοσύνη των ανθρώπων.
Όταν τον Δεκαπενταύγουστο του 1971 ο Νίξον αθέτησε τις υποχρεώσεις πληρωμής σε χρυσό των ΗΠΑ και ανακήρυξε το μη εξαγοράσιμο δολλάριο σαν "ύστατο" μέσο πληρωμών και εξόφλησης χρεών, βασιζόταν στις ειδικές γνώσεις και συμβουλές του οικονομολόγου της σχολής του Σικάγο Μίλτον Φρήντμαν. Ύστερα από μια πενταετία η παλαιότερη τράπεζα στο κόσμο, η Σουηδική Riksbank, θα τιμούσε τον Φρήντμαν με το βραβείο Νόμπελ. Ήταν ανταμοιβή στην ευφυή ιδέα του Φρήντμαν ότι εάν μια κεντρική τράπεζα κλέβει λίγο-λίγο τον κοσμάκη (διάβαζε: εξασθενίζει το χρήμα κατά ένα σταθερό ποσοστό, π.χ. 3% ετησίως) τότε τα θύματα δεν πρόκειται ποτέ να αναφωνήσουν: "μας λήστεψαν!" διότι η συντριπτική πλειοψηφία δύσκολα θα το αντιληφθεί.
Σε όλα τα προηγούμενα επεισόδια, η ντροπή και ο ξεφτιλισμός ήταν συνήθως τα επακόλουθα μιας τυχόν κυβερνητικής στάσης πληρωμών. Όχι όμως και μετά το 1971. Σε αυτό τον πρόσφατο πειραματισμό στο μη εξαγοράσιμο χρήμα έκανε την εμφάνισή του ένα καινούργιο χαρακτηριστικό. Η παύση των πληρωμών, αντί να αποτελέσει αφορμή ξεφτιλισμού της κυβέρνησης, παρουσιάστηκε σαν επιστημονική καινοτομία! Μία νίκη κατά της "νομισματικής δεισιδαιμονίας" που ονομάζεται χρυσός. Ένας θρίαμβος της προόδου.
Οι εμπλεκόμενες συκοφαντικές ξένες κυβερνήσεις και οι κεντρικές τους τράπεζες που έπεσαν θύματα της νέας κατάστασης και υποχρεώθηκαν να καταγράψουν ανυπολόγιστες ζημίες λόγω της επακόλουθης υποτίμησης του δολλαρίου, δεν έβγαλαν ούτε άχνα! Επιπλέον, αναγκάστηκαν να εορτάσουν την ίδια τους τη κακή μοίρα και να χαιρετίσουν την έλευση της νέας εποχής της τεχνητής πίστης και των μη εξαγοράσιμων νομισμάτων και χρεών.
Αλλά το νέο καθεστώς του μη εξαγοράσιμου δολλαρίου σύντομα θα έμπαινε σε δοκιμασία.
Το 1979 το τζίνι ξέφυγε από το μπουκάλι. Οι τιμές των προϊόντων όπως το πετρέλαιο, ο άργυρος, ο χρυσός έφτασαν σε επίπεδα 20πλάσια από αυτά του 1971. Υπήρξαν περιπτώσεις σαν τη ζάχαρη που η αύξηση τιμής έφτασε τις 40 φορές! Τα επιτόκια έγιναν διψήφια. Πανικός έπεσε στις ΗΠΑ αλλά και παγκόσμια. Ο αποθησαυρισμός εμπορευμάτων έγινε τρόπος ζωής. Όλοι προετοιμάζονταν για τα χειρότερα.
Ήταν τότε λοιπόν που εφευρέθηκε η έννοια της "στοχοποίσης του πληθωρισμού" (inflation targeting). Παλαιότερα, η ισχύς των κεντρικών τραπεζών κυμαινόταν μέσα σε αρκετά μετριοπαθή πλαίσια. Οι τράπεζες αυτές είχαν κύριο στόχο τους τη διαχείριση των βραχυχρόνιων επιτοκίων. Ύστερα αναβαθμίστηκαν σε διαχειριστές της προσφοράς χρήματος. Αλλ' όμως τώρα είχαν σχεδόν υπερφυσικές ικανότητες, αφού έκαναν διαχείριση με μικρομετρική σχεδόν ακρίβεια στις αυξήσεις των τιμών. Το κόλπο φάνηκε να έχει πιάσει, οπότε έβαλαν το τζίνι πάλι πίσω στο μπουκάλι.
Μέσα στις τρείς δεκαετίες που μεσολάβησαν έκτοτε, όσοι ασχολήθηκαν με τη χάραξη οικονομικής πολιτικής μαζί με τους οικονομολόγους της επικρατούσας τάσης (mainstream economists), προοδευτικά πείστηκαν ολοένα περισσότερο ότι η στοχοποίηση του πληθωρισμού αποτελούσε τη φιλοσοφική λίθο του μη εξαγοράσιμου χρήματος.
Ο καθηγητής του πανεπιστήμιου της Κολούμπια Frederic Mishkin, και τέως διοικητής της FED, δημοσίευσε το 2007 τη "βίβλο" της στοχοποίησης πληθωρισμού με τίτλο "Στρατηγική Νομισματικής Πολιτικής" (Monetary Policy Strategy) Εκεί γράφει ότι η στοχοποίηση του πληθωρισμού είναι μία "στρατηγική για τη διεξαγωγή νομισματικής πολιτικής με συλλογή πλήθους πληροφοριών".
Ο Martin Wolf, οικονομικός αρχισυντάκτης των Financial Times του Λονδίνου, εξηγεί: «η στοχοποίηση πληθωρισμού λαμβάνει υπόψη πλήθος σχετικών μεταβλητών όπως, νομισματικές ισοτιμίες, τιμές μετοχών, ακινήτων, ομολόγων, μέσω της επίδρασής τους στην οικονομική δραστηριότητα και τις πιθανές πληθωριστικές πιέσεις".
Αυτή είναι λοιπόν η νέα μεταλλαγμένη φιλοσοφική λίθος.
Ρίχνεις το δίχτυ όσο πιό απλωμένα γίνεται ώστε να συμπεριλάβεις όλα όσα θέλεις να ελέγξεις. Επιπλέον, εάν το κάνεις με τόλμη ή και αρκετό θράσος, θα πείσεις τον κοσμάκη ότι η κυβέρνηση μπορεί και ελέγχει όλα όσα θέλει να ελέγξει. Είναι καταπληκτικό το τι μπορεί να επιτύχει κανείς κάνοντας τη μια ταχυδακτυλουργία πίσω απ' την άλλη.
Κατά μία ειρωνεία της τύχης όμως, η καταστροφή χτύπησε τη στιγμή που οι απανταχού προφήτες της στόχευσης του πληθωρισμού άρχισαν πλέον να υπερβάλλουν εαυτούς σε θρασύτητα και αλαζονεία. Υπήρξε και ολόκληρος σχετικός διάλογος με δημοσιεύσεις στον Αμερικανικό και Βρετανικό επιστημονικό τύπο.
Ο Μπεν Μπερνάνκη, που στο μεταξύ είχε αναλάβει την αρχηγία της FED, έδωσε σε αυτό το ντιμπέιτ τον τίτλο "Η Μεγάλη Αυτοσυγκράτηση" και η εναρκτήρια ομιλία του άρχιζε έτσι: "Οι ιστορικοί του μέλλοντος θα θαυμάζουν για την οικονομική σταθερότητα στην εποχή μας..."
Δεν επρόκειτο για αστείο. Το εννοούσε και το πίστευε.
Ο εφησυχασμός στην παντοδυναμία της νομισματικής πολιτικής είχε φτάσει στο ζενίθ. Τα πανηγύρια για την επιτυχία της στοχοποίησης του πληθωρισμού ήταν στο φόρτε τους. Οι πολιτικοί και οι κεντρικοί τραπεζίτες μαζί με τους λακέδες στα πανεπιστήμια και τη δημοσιογραφία, όλοι αισθανόντουσαν περήφανοι για τους εαυτούς τους. Νόμισαν προς στιγμή ότι κρατούσαν όλο τον κόσμο στα χέρια τους.
Οι πανηγυρισμοί και τα συγχαρητήρια αποδείχτηκαν πρώιμα. Ο Μπερνάνκη και η παρέα του δεν γνώριζαν πως οι αγορές επρόκειτο να τους ταπεινώσουν. Τυφλωμένοι από τη λάμψη της ίδιας τους της δόξας, κανείς δεν είδε τη καταστροφή που πλησίαζε.
Ο Martin Wolf των Financial Times, στη στήλη του στις 7 Μαΐου γράφει για "αυτή την απρόβλεπτη κρίση" που αποδείχτηκε καταστροφική για τη νομισματική πολιτική. Το σύστημα του άνευ αντικρίσματος νομίσματος έχει μείνει με μία τελευταία ευκαιρία για να σωθεί. Γράφει: "Η φιλοσοφική λίθος αποδείχτηκε άπιαστο όραμα. Εάν το σύστημα του fiat νομίσματος δεν καταφέρει να πετύχει κάτι καλύτερο απ'ότι έχει έως τώρα, ποιος ξέρει τα παιδιά μας τι μπορεί αργότερα να κάνουν πάνω στην απελπισία τους. Ίσως ακόμα και να αποφασίσουν να επαναφέρουν και να αποδεχτούν πάλι τον χρυσό". Ο απόλυτος τρόμος δηλαδή.
Ο Wolf ακόμα θεωρεί τον κανόνα χρυσού ως κάτι το παράλογο. Δεν είναι όμως παράξενο; Ο κανόνας χρυσού να θεωρείται παράλογος, αλλά, δεν είναι παράλογη η δημιουργία πλούτου με χρήση μελάνης και χαρτιού όταν οι κυβερνήσεις τυπώνουν μη εξαγοράσιμο νόμισμα. Σίγουρα ο κ. Wolf έχει όλο το δικαίωμα να επιτρέπει να τον καταληστεύουν. Αλλά δεν έχει δικαίωμα να υπερασπίζεται κάτι τέτοιο και για όλους εμάς που δεν επιθυμούμε μια τέτοια φαλκίδευση.
Επίσης κάνει μεγάλο λάθος που πιστεύει πως ο Μπερνάνκη & Σια. έχουν ακόμα μια ευκαιρία. Η ευκαιρία που μόλις έχασαν ήταν η τελευταία. Πρόκειται να γίνουμε πια μάρτυρες του τέλους της εποχής του καθεστώτος μη εξαγοράσιμου νομίσματος. Πιθανόν να μην γνωρίζουμε την διάρκεια του επιθανάτιου ρόγχου, αλλά σίγουρα άλλη ευκαιρία δεν θα υπάρξει. Οι οικονομικοί συντάκτες και οι οικονομολόγοι της επικρατούσας τάσης που μέσα στην τυφλή τους παραζάλη κάνουν τον κράχτη για λογαριασμό αυτής της καταστροφικής οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης και της αλόγιστης πιστωτικής πολιτικής των τραπεζών, έχουν τελικά κατασπαταλήσει και καταστρέψει την προσωπική τους αξιοπιστία για πάντα.
Ο Martin Wolf, όπως και οι περισσότεροι συνάδελφοί του, είναι θύμα της πλύσης εγκεφάλου που γίνεται τα τελευταία 75 χρόνια με αφετηρία τον Keynes, και με στόχο τη δυσφήμιση του κανόνα χρυσού, πράγμα που εντάθηκε περισσότερο από τότε που ο Φρήντμαν συμβούλευσε τον Νίξον να σταματήσει τις πληρωμές σε χρυσό.
Παρ'όλα αυτά, ιδού μερικά στοιχεία σχετικά με το χρυσό δολλάριο που θα πρέπει να γίνουν γνωστά στο ευρύ κοινό κυρίως με την επιστροφή του χρυσού στα Νομισματοκοπεία, όπως προβλέπει το Σύνταγμα των ΗΠΑ.
Ο κανόνας χρυσού αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση της ελευθερίας (σ.τ.Μ. διαβάστε το άρθρο «Χρυσός και Οικονομική Ελευθερία» του Alan Greenspan) Χωρίς αυτόν, τα άτομα είναι ανίσχυρα ενώπιον της συνεχούς και υποβολιμαίας καταπάτησης των ιδιοκτησιακών τους δικαιωμάτων εκ μέρους των κυβερνήσεων και των τραπεζών. Το δικαίωμα απαίτησης χρυσού σε αντάλλαγμα των τραπεζογραμματίων ή καταθέσεων, υπερβαίνει κατά πολύ την απλή μετατροπή μιας μορφής νομίσματος με κάποια άλλη. Αποτελεί τον μοναδικό τρόπο ελέγχου της ουσιαστικά απεριόριστης ισχύος των κυβερνήσεων που εκδηλώνεται με την χωρίς τέλος δημιουργία fiat τραπεζικών αποθεμάτων. Ο συνδυασμός της κυβερνητικής και τραπεζικής ισχύος για τη δημιουργία αποθεμάτων είναι ιδιαίτερα επικίνδυνος για τις ατομικές ελευθερίες λόγω εφαρμογής δύο μέτρων και δύο σταθμών. Οι κυβερνήσεις απαλλάσσουν (ή κάνουν τα στραβά μάτια) τις τράπεζες από τις συμβατικές τους υποχρεώσεις με αντάλλαγμα την ειδική μεταχείριση των κρατικών χρεών.
Η δυνατότητα αποθησαυρισμού χρυσού δεν συνιστά κάποιο ελάττωμα του κανόνα χρυσού. Τουναντίον μάλιστα, είναι το κύριο προτέρημά του. Στη περίπτωση αυτή, όταν ένας ικανός αριθμός πολιτών έχει υποστεί ζημία λόγω αυτής της πιό πάνω ανίερης συμμαχίας, ή όταν αποδοκιμάζει τη τρέχουσα νομισματική ή πιστωτική πολιτική, υπό το καθεστώς του κανόνα χρυσού δεν θα είναι τελείως ανίσχυροι. Έχουν τη δυνατότητα να αφαιρέσουν χρυσό από το σύστημα θέτοντας έτσι τους υπαίτιους (κυβέρνηση και τράπεζες) ενώπιον των συνεπειών των πράξεών τους, ώστε να σταματήσει η αλόγιστη δημιουργία χρέους με τελική κατάληξη την χρεοκοπία τους. Ο κανόνας χρυσού προσφέρει στον λαό ένα πραγματικό αντίβαρο στην εξουσία.
Δεν είναι τυχαίο που όλες οι δικτατορίες στο ξεκίνημά τους περιορίζουν την δυνατότητα πρόσβασης του λαού στο χρυσό. Ανεξάρτητα εάν τάσσονται κάτω από τη σημαία ενός εθνικο-σοσιαλισμού ή ενός διεθνούς σοσιαλισμού. Όλα τα απολυταρχικά καθεστώτα επιβάλλουν νόμισμα μη εξαγοράσιμο σε χρυσό σαν εργαλείο υποταγής και δέσμευσης του λαού. Ο κ. Martin Wolf θά έπρεπε να το γνωρίζει αυτό. Το ιδεώδες της περιορισμένης κυβέρνησης στερείται νοήματος χωρίς την ενίσχυση του κανόνα χρυσού που χαλιναγωγεί την δυνατότητα απεριόριστης έκδοσης χρήματος. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος να επιτευχθεί αυτό παρά με το να υποχρεώνεται μια κυβέρνηση να εκπληρώνει πραγματικά τις υποσχέσεις της με κάτι άλλο από ακόμα περισσότερες παρόμοιες υποσχέσεις!
Όταν η κυβέρνηση επιβάλλει μη εξαγοράσιμο νόμισμα, είναι πλέον σε θέση να περιορίζει τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των ατόμων κατά βούληση. Η συνταγματική τάξη ουσιαστικά εξοβελίζεται. Όταν η κυβέρνηση σφετεριστεί το δημόσιο ταμείο, τότε η ισχύς της καθίσταται ανεξέλεγκτη. Η ετήσια κοινοβουλευτική διαδικασία ψήφισης του προϋπολογισμού καταντά μια φάρσα. Τίποτα δεν μπορεί να αντισταθεί πλέον στους αδίστακτους πολιτικούς. Η αγοραστική δύναμη του χρήματος συνεχώς φαλκιδεύεται χρόνο με το χρόνο. Οι τράπεζες, απελευθερωμένες από τα δεσμά του κανόνα χρυσού αποδεσμεύονται από τις υποχρεώσεις τους. Το κουτί της Πανδώρας με τη διαφθορά ανοίγει και το περιεχόμενό του μολύνει τον οικονομικό, πολιτικό και κοινωνικό ιστό.
Με τη επιβολή του μη εξαγοράσιμου χρήματος, οι εκάστοτε κυβερνήτες ασκούν ένα απεριόριστο έλεγχο στις οικονομικές δραστηριότητες των πολιτών της χώρας, όπως το εξωτερικό εμπόριο, το συνάλλαγμα, τις επενδύσεις, τον τουρισμό, ακόμα και στο πόσα χρήματα οι ταξιδιώτες διακαιούνται να έχουν μαζί τους όταν ταξιδεύουν στο εξωτερικό. Οι ισχυρότεροι κυβερνήτες μπορούν να εξαγοράζουν συμμαχίες και υποστήρξη από τους λιγότερο ισχυρούς.
Από αυτό το οιωνεί φεουδαρχικό πλέγμα συμμαχιών που στηρίζεται στο μη εξαγοράσιμο χρήμα, προκύπτουν διάφορες κατά καιρούς περιπέτειες καθώς υποδαυλίζονται ή συντηρούνται πόλεμοι σε άλλες απομακρυσμένες περιοχές, όπου οι νέοι χύνουν το αίμα τους για λόγους και αιτίες τελείως ξένες γι αυτούς.
Υπό καθεστώς κανόνα χρυσού δεν θα ήταν δυνατόν να κρατήσουν για πολύ τα ελλείματα στο προϋπολογισμό ή στα ισοζύγια πληρωμών, διότι προκύπτουν δυνάμεις που οριοθετούν τις απώλειες σε χρυσό, ώστε να επανορθώνονται οι υποκείμενες στρεβλώσεις, σε αντίθεση με το σύστημα μη εξαγοράσιμου χρήματος το οποίο τείνει να τις διαιωνίζει με καταστροφικά αποτελέσματα.
Και ο λόγος είναι απλός. Οι κρατικοί γραφειοκράτες δεν είναι δυνατόν να διαθέτουν το ίδιο επίπεδο σωφροσύνης και επιμέλειας που αφιερώνουν οι ελεύθερα δρώντες πολίτες κατά την άσκηση των ιδιωτικών τους συναλλαγών και υποθέσεων, επιδιώκοντας τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα.
Καθώς τα προβλήματα στο εμπορικό ισοζύγιο θα διογκώνονται, οι κυβερνήσεις ολοένα θα ανακαλύπτουν λόγους για να ασκούν περισσότερο έλεγχο. Δεν μπορεί να υπάρξει τέλος στην αύξηση και εξάπλωση της κυβερνητικής ισχύος επί των ατόμων, παρά μόνο όταν η χώρα βιώσει τα προτερήματα που προκύπτουν από τον κανόνα χρυσού. Αυτός είναι που θα επιβάλλει στην κυβέρνηση να περιοριστεί στον πραγματικό της ρόλο ως "διαιτητή" και να παραιτηθεί από το να είναι ο κυρίαρχος "συνέταιρος" του πολίτη ή ακόμα και δικτάτορας.
Μία κυβέρνηση μπορεί να ελέγξει ολοκληρωτικά το λαό της είτε με χρήση στρατιωτικής δύναμης είτε με το μη εξαγοράσιμο χρήμα. Το μεν πρώτο είναι εύκολα κατανοητό ενώ όμως το δεύτερο, είναι ένα αδιόρατο κοινωνικό αφιόνι δύσκολα αντιληπτό ή αναγνωρίσιμο. Απ'εναντίας, είναι μάλλον ανώδυνο και αβασάνιστα ευπρόσδεκτο από τους ανύποπτους πολίτες-θύματα. Γι'αυτό το λόγο -μεταξύ άλλων- το μη εξαγοράσιμο χρήμα αποτελεί το αγαπημένο εργαλείο υποταγής για τις σημερινές κυβερνήσεις που θέλουν να κρατάνε τους πολίτες τους υπό ολοκληρωτικό έλεγχο. Παρέχει πραγματικά τη δυνατότητα σε μια κυβέρνηση να διατηρεί τις "μάζες" ελεγχόμενες, ενώ ταυτόχρονα κερδίζει την επιδοκιμασία ή ακόμη και την ενθουσιώδη υποστήριξή τους.
Πρέπει να δούμε το μή εξαγοράσιμο χρήμα σαν μια μορφή εξαρτησιογόνου ουσίας που χρησιμεύει στο κράτος να αφιονίζει τους πολίτες. Κάτω από την επήρειά του, ο λαός θα ζητά όλο και περισσότερες εθνικές δαπάνες, όλο και περισσότερο κρατικό έλεγχο, όλο και μεγαλύτερο Χρέος. Η μεθυστική αυτή επήρεια καλύπτει την έλευση του μοιραίου θλιβερού τέλους που επέρχεται όταν η γιορτή ξαφνικά σταματήσει. Όταν οι πιστώσεις σταματήσουν και τα ταμεία θα χάσκουν άδεια. Το έθνος πλέον ευρίσκεται ενώπιον οικονομικής καταστροφής και ενός επακόλουθου παρατεταμένου οικονομικού πόνου.
Δυστυχώς οι κρατικοί οικονομολόγοι, οι πανεπιστημιακοί αλλά και οι οικονομικοί συντάκτες του τύπου, συμμετείχαν στο "τσιμπούσι" και βέβαια απέτυχαν οικτρά στο καθήκον τους να ειδοποιήσουν έγκαιρα τον κοσμάκη για την επερχόμενη καταστροφή.
Θα ήταν ανώφελο να περίμενε κανείς την εμφάνιση κάποιου μαζικού πολιτικού κινήματος για την υιοθέτηση υγιούς χρήματος. Η εμπειρία της καθημερινότητας δημιουργεί στους ανθρώπους μια στρεβλή εικόνα της πραγματικότητας. Κάπου στο μυαλό φαντάζουν σαν αληθινές οι δήθεν "αρετές" και τα "ωφέλη" ενός ατελέιωτα φουσκωτού νομίσματος. Ο κόσμος δεν διαθέτει επαρκή γνώση ή κατανόηση της νομισματικής επιστήμης ώστε να αντιληφθεί το γεγονός ότι κανένα νόμισμα δεν μπορεί αενάως να φουσκώνει (πληθωρίζεται) χωρίς να κινδυεύει να καταστραφεί.
Σαν τον εξαρτημένο ναρκομανή, όλοι όσοι έχουν εκτεθεί στο μη εξαγοράσιμο χρήμα δεν το θεωρούν πλέον ένα επικίνδυνο και φθοροποιό παράγοντα. Ακόμα και η συνεχής βαθμιαία απώλεια αγοραστικής δύναμης δεν τους ανησυχεί ιδιαίτερα. Η κλασσική αντίδραση είναι να απαιτούν ακόμα περισσότερα χρήματα, και κατόπιν να περηφανεύονται που κατάφεραν την κυβέρνηση να "εισακούσει" το αίτημά τους. Εν τω μεταξύ, βλέπουν με καλό μάτι και χαίρονται όταν φουσκώνουν οι χρηματιστηριακοί δείκτες και οι τιμές των ακινήτων και επενδύουν σ'αυτά. Η βαρειά φορολογία και τα χρέη δεν τους προξενούν άγχος. Η μόνη συχνή και πλέον διαδεδομένη απαίτησή τους είναι για περισσότερες κρατικές δαπάνες.
***
Εάν θέλουμε να αποφύγουμε τις καταστροφικές συνέπειες και τα επακόλουθα απο τη κατάρρευση του καθεστώτος μη εξαγοράσιμου χρήματος, πρέπει η πολιτική ηγεσία να βρεί το θάρρος να πάρει την γενναία απόφαση να επαναφέρει το σύστημα του ανταλλάξιμου χρήματος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου